Verhalen en legenden
Ichtegem is tevens een gemeente met een rijk immaterieel erfgoed. Verhalen en legenden zijn er in overvloed. Naast de vele roggeventjes, Pietje met den Haak, heksen, dwaallichten, waterduivels, Duitse schapers en dergelijke meer, zijn er toch enkele meer specifieke verhalen die onze aandacht verdienen. Zonder volledig te willen zijn:
- De verhalencyclus rond Graaf Hapkin, waarbij de strenge rechtspraak van Graaf Boudewijn IX in de 12de eeuw centraal staat. Deze cyclus speelt zich voornamelijk af in de bossen en de woestenijen van middeleeuws Wijnendale;
- Het verhaal van de Eeuwige Jager, die vervloekt werd door zijn vader omdat hij liever ging jagen dan het broodnodige graan te helpen binnenhalen, nu voor eeuwig in een wilde jacht door de luchten van het Wijnendale bos vliegt;
- De zieltjes uit de omgeving, die allemaal verzamelen op het hoogste punt van het Wijnendaalse plateau, de Ruidenberg, om van daar uit samen naar de hemel te vliegen;
- De stichtingslegenden rond de Roopijpfontein van Wijnendale, evenals de legenden geweven rond het kapelletje van Wijnendale;
- Het verhaal van de verzonken klokken van Eernegem, die nu nog op kerstavond om middernacht elk jaar te horen zijn op de wijk Klokkenputten te Eernegem;
- Ook een aantal historische gegevens zijn in de loop der tijden bijna een eigen leven gaan leiden: de gevangenneming van Lodewijk Bakelandt, de val van Maria van Bourgondië, de dood van Richard Depoorter, de verwezenlijkingen van Jules Van Hevel,…
Gebruiken: De bietenstoet
Elk jaar in november trekt door Ichtegem een sfeervolle stoet van kinderen met uitgeholde bieten. Dit evenement, dat gedragen wordt door de Ichtegemse Gezinsbond, stoelt op het gebruik om op Sint-Maartensavond te gaan "ruusbuzen". Kinderen trekken de straat op met een lantaarn, gemaakt van een uitgeholde biet om aan de deuren te kloppen of te bellen en zo een kleine bijdrage in geld of in lekkers van de inwoners van de gemeente te vragen.
Eigenheid, logo en wapenschild
Ichtegem bouwde een eigenheid voor de drie dorpen op op basis van hun specifieke immateriële erfgoed. Zo kozen we voor deelgemeente Ichtegem voor de renner aangezien Ichtegem, met namen als Van Hevel en Depoorter maar daarnaast ook dank zij heel wat bekende en minder bekende beroepsrenners en een groot aantal koersen, een echte wielergemeente is. Eernegem stond daarentegen al altijd bekend als een gemeente van kasseileggers, die door het hele Vlaamse land steenwegen gingen aanleggen. Kleine broer Bekegem putte zijn bekendheid uit zijn pitoreske dorpskern rond de Sint-Amanduskerk, die in het verleden vooral bekend was omwille van de verering van Sint-Laurentius. Deze heilige, die de marteldood stierf op een gloeiend rooster, lag aan de basis van de keuze voor het vuur als kenmerkend element in Bekegem.
De drie hierboven aangehaalde eigenheidskenmerken vonden hun neerslag in het logo van de gemeente, dat aandacht schenkt aan de verscheidenheid in de eenheid. In drie onderscheiden bollen, verwijzend naar de bollen op het wapenschild, staan de bovenvermelde elementen aangeduid, met daaronder “Ichtegem, drie maal karakter” als slagzin.
Het wapenschild zelf van de gemeente bestaat uit drie zilveren bollen op een blauw veld, verwijzend naar het wapenschild van het ambacht Koekelare waar zowel Eernegem als Ichtegem deel van uitmaakten. De zilveren bollen verwijzen naar Byzantijnse munten die door de heer van Koekelare zouden zijn meegebracht van de kruistocht. Omdat Bekegem geen deel uitmaakte van dit ambacht, maar wel van de watering Gistel-Oost-over-de-Ware werd het schild van deze watering gebruikt als hartschild: een witte keper met hermelijnen op een rood veld. Meteen waren de huidige kleuren van de gemeente geboren: blauw, zilver en rood.